شانه فرش ماشینی کاشان
چنانچه قصد خرید فرش ماشینی کاشاندارید، شما هم اصطلاح ” شانه فرش ماشینی ” را شنیده اید. در این مقاله قصد داریم تعریف جامع اما ساده ای را از شانه فرش ماشینی ارائه دهیم. احتمالا تنها چیزی که بسیاری از مردم در مورد شانه فرش ماشینی می دانند این است که هرچه شانه فرش بالاتر می رود، قیمت فرش کاشان هم گران تر می شود. این مطلب تقریبا درست است!! اما چیزی که در این مقاله به زبان خیلی ساده برای شما همراهان همیشگی شهر فرش کاشان توضیح می دهیم، تعریف جامع و دقیقی از شانه فرش است. این که شانه فرش چیست، چطور می شود آن را محاسبه کرد و چه تاثیری در قیمت و حتی کیفیت خرید فرش ماشینی می تواند داشته باشد. این اطلاعات باعث می شود مشکلی که این روزها برای بسیاری از خریداران فرش ماشینی پیش می آید، برای شما اتفاق نیفتد. مشکلی که همیشه به دلیل عدم اطلاع و آگاهی مردم هنگام خرید فرش ماشینی باعث سوء استفاده بعضی از فروشندگان سودجو می شود.
شانه فرش یکی از رایج ترین و پرکاربردترین اصطلاحات در حوزه فرش ماشینی است که معمولا به عنوان اصلی ترین ویژگی تعیین قیمت فرش ماشینی در میان مردم و فروشندگان به کار می رود. در حقیقت این اصطلاح معادل اصطلاح ” رجشمار ” و یا ” خانه شمار ” است که در میان بافندگان، فروشندگان و خریداران فرش دستباف رایج است. اما آنچه مردم معمولا از آن اطلاع ندارند و برخی فروشندگان و تولیدکنندگان از آن سو استفاده می کنند این نکته است که:
اگر چه شانه فرش کاشان یکی از عواملی است که تاثیر مستقیم در تعیین قیمت انواع فرش ماشینی دارد، اما مسلما تنها عامل نیست.
عوامل بسیار دیگری همچون تراکم فرش ماشینی، جنس نخ خاب فرش، جنس نخ تار فرش، جنس نخ پود فرش، عوامل دیگر که در جای دیگر به توضیح آنها خواهیم پرداخت، در تعیین قیمت فرش ماشینی تاثیر دارند. اهمیت و جذابیت این نکته وقتی بیشتر می شود که شما بفهمید ممکن است. یکفرش 500 شانه نسبت به فرش 700 شانه نسبت به کیفیت و ارزش و در نتیجه قیمت بیشتری داشته باشد. بله! درست متوجه شده اید. اگر 10 عامل را در تعیین قیمت فرش موثر بدانیم و شانه فرش یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت فرش باشد، مسلما ممکن است یک فرش 500 شانه در 9 فاکتور دیگر که در تعیین قیمت فرش موثرند، نسبت به یک فرش 700 شانه بهتر و در نتیجه قیمت آن فرش 500 شانه نیز بیشتر باشد.
در تعریف تخصصی که در کتاب های رسمی و آموزشی فرش ماشینی آمده است از شانه فرش به عنوان ” تراکم عرضی ” فرش ماشینی یاد شده است. در توضیح این اصطلاح تخصصی برای روشن و ساده شدن مطلب باید بگوییم که به تعداد نخ های خاب و یا همان گره های موجود در یک متر عرض فرش ماشینی، شانه فرش گفته می شود. اینکه به تراکم عرضی فرش، شانه اطلاق می شود به این دلیل است که در فرش ماشینی برای اعلام تراکم عرضی، تعداد دنده های شانه را در یک متر عرض فرش اعلام می کنند. (ما در اینجا به دلیل اینکه وارد بحث تخصصی نشویم بیش از این توضیح نمی دهیم. برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب “فرش ماشینی” تالیف “دکتر منصور دیاری بیدگلی” صفحه 80)
برای تشخیص شانه فرش ماشینی ، شهر فرش کاشان ساده ترین روش را برای شما در اینجا توضیح می دهد تا به راحتی بتوانید، همیشه و هرجا هر فرشی را می بینید در عرض کمتر از 1 دقیقه شانه آن را تشخیص دهید. برای انجام این کار کافی است شما یک خط کش یا متر داشته باشید که بتوانید نهایتا تا 10 سانتی متر را با آن مشخص کنید. وقتی می گوییم یک فرش 1000 شانه است. یعنی در یک متر عرض فرش 1000 گره وجود دارد. پس با یک محاسبه ریاضی ساده می توانیم نتیجه بگیریم که در 10 سانتی متر عرض فرش باید 100 گره و در 5 سانتی متر عرض فرش 50 گره و در 2.5 سانتی متر عرض فرش باید 25 گره وجود داشته باشد. پس شما به راحتی می توانید با یک خط کش و یا یک متر 10 یا 5 سانتی متر پشت فرش را در عرض اندازه بگیرید و شانه فرش را به دست آورید.
با توجه به این مطلب می توانیم به راحتی دریابیم که در یک متر عرض فرش 440 شانه تنها 440 گره، در یک متر فرش 500 شانه تنها 500 گره، در یک متر عرض فرش 1200 شانه 1200 گره و در یک متر فرش 1500 شانه نیز 1500 گره وجود دارد. بنابراین برای محاسبه تعداد گره های هر یک از این فرش ها در 10 سانتی متر، عدد شانه را تقسیم بر 10 نموده و برای محاسبه تعداد گره های موجود در 5 سانتی متر عرض فرش تعداد شانه را تقسیم بر 20 می کنیم تا به درستی یا نادرستی شانه درج شده روی فرش پی ببریم.
اما یک نکته! اگر دقت کرده باشید در موارد بالا نامی از فرش 700 شانه نیاوردم. علت آن این است فرش 700 شانه کاشان از ابتدای ورودش به بازار فرش ماشینی دچار تغییر و تحولاتی بوده و به اصطلاح ارتقا یافته است. بنابراین بدون اینکه بخواهیم در اینجا توضیحات گنگ به شما بدهیم به شما عرض می کنیم که برای فرش های 700 شانه ای که با تراکم 2550 به فروش می رسند، باید توجه داشته باشید که در حقیقت شانه اینگونه فرش ها 850 است. به عبارت دیگر در یک متر عرض فرش 700 شانه تراکم 2550 واقعی باید 850 گره وجود داشته باشد و در 10 سانتی متر آن 85 گره. علت این امر را در مقاله مربوط به ” تراکم فرش ماشینی ” به صورت مفصل و روشن توضیح خواهیم داد.
توصیه شهرفرش کاشان به شما این نکته است که هیچگاه برای محاسبه تعداد گره ها و شانه فرش زیر 2.5 سانت را در نظر نگیرید، البته پیشنهاد ما این است که حداقل 5 سانتی متر را شمارش کنید. این امر به دلیل این است که ممکن است به دلیل خطای چشم یک گره شمارش نشود. اگر شما مثلا 1 سانتی متر فرش 1000 شانه را شمارش کنید و یک گره از چشم شما پنهان بماند، با خطای 10 درصدی مواجه می شوید، در حالی که اگر در 5 سانتی متر شمارش کنید مقدار درصد خطا و احتمال آن کاهش می یابد.
نکته: با توجه به اینکه مفهوم شانه و تراکم فرش، دو مفهوم کاملا مرتبط در فرش هستند و تراکم فرش ماشینی نسبت مستقیمی با شانه آن دارد، بنابراین پیشنهاد می شود برای دریافت کامل و تشخیص درست این اصطلاح حتما مقاله ” تراکم فرش ماشینی ” که در دست نگارش است، را نیز مطالعه نمایید.